Վիլիամ Սարոյան․ Պատերազմը

1. Կարդացեք պատմվածքը: Անհասկանալի բառերը բառարանի օգնությամբ բացատրեք:
   Կայզեր-ինքնակալ
2. Վերլուծեք պատմվածքը: Ո՞րն է արտահայտված գաղափարը:
   Գավափարը կայանում էր նրանում, որ ցանկացած պատերազմը իր մեծ դերն է թողնում մարդկանց հոգեբանության մեջ։ Նույնիսկ այն դեպքում, որ պատերազմի հեղինակը կառավարություններն են, միևնույնն է, ժողովրդի մեջ մնում է այն կարծրատիպը, որ ամեն ինչում մեղավոր են հակառակորդ ժողովուրդը։ Հենց նույն այդ պատճառով էլ երեխաները, միայն նրա համար, որ նրանց ընկերը ազգությամբ Գերմանացի էր, որոշեցին նրան կտտանքների ենթարկել։ Ասելիքը այն էր, որ մենք պետք է ընկալենք, որ ամեն ինչ գալիս է իշխանություննից, այլ ոչ թե ժողովրդից, որ ժողովուրդը նույնպես չի ցանկանում պատերազմ, այլ նույնիսկ դեմ է դրան։

Իմ սիրտը լեռներում է։ Վիլյամ Սարոյան

1․ Համառոտ պատմել պատմվածքը։

Մի երեխա նստած իր տան դիմացը պատահաբար հանդիպում է տան դիմացով անցնող մի ծերունու, ով նվագում էր փողող։ Երեխան խնդրելով ծերունուն իր համար նվագել խոսաքցություն է սկսում ծերունու հետ։ Ծերունին իր երգի դիմաց հյուրասիրություն և ջուր է ուզում։ Պարզվում է, որ ծերունին աղքատ դերսան էր, որը գնում էր իր տուն։ Երեխայի հայրը ընդունելով ծերունուն ուղարկում է երեխային հացի ետևից, բայց երեխան շատ դժվարությամբ է հացը վերցնում, քանի որ այն խանութում, որտեղից նա պետք է հաղը գներ, երեխայի ընտանիքը մեծ պարտքրերի մեջ էր։ Ի վերջո մի կերպ հաց հայթայթելուց հետո նա վերադառնում է տուն և ընթրում։ Ծերունին ընթրիքից հետո նվագելու ժամանակ գրավում է հարևանների ուշադրությունը և նրանք նույնպես ուտելիքի դիմաց երգ են ուզում։ Ի վերջո ծերունին, երեխան և հայրը լավ ճաշում են, իսկ ծերունին առաջարկում է որոշ ժամանակ իրենց տանը մնալ։ 17 օր հետո ծերունու ետևից են գալիս ծերանոցից և առաջարկում մասնկացել թատրոնի։ Այսպիսով վերջանում է ստեղծագործությունը, իսկ երեխան և նրա հայրը շարունակում են ապրել խղճում կյանքով։

Իմ սիրտը լեռներում է։ Վիլյամ Սարոյան

Հայը և հայը: Վիլյամ Սարոյան

Ուշ գիշերով Ռուսաստանի Ռոստով քաղաքում մի գարեջրատան մոտով անցնում էի, երբ սպիտակ վերնազգեստով մի սպասավորի տեսա, որն անպայման հայ էր, և, ուրեմն, մոտեցա, հարցրի.

-Իմա՞լ ես, տնավե՛ր, իմա՞լ ես:

Չգիտեմ` ինչից հասկացա, որ հայ է, բայց հասկացա: Պատճառը միայն թուխ դեմքը չէր, ոչ էլ բարձր ու ծուռ քիթը, ոչ էլ թանձր ու խիտ գանգուրն ու խորադիր աչքերը: Բարձր ու ծուռ քիթ, խորադիր աչք, խիտ գանգուրներ շատերն ունեն, բայց հայ չեն: Մեր ցեղը զարմանալի մի ցեղ է, և ես ճամփա եմ ընկել Հայաստանը գտնելու: Ցավում եմ, ձեզ տխրեցնելու եմ, պարոնա°յք, բայց պիտի ասեմ, որ Հայաստան չկա:

Փոքր Ասիայում կա մի փոքր հողակտոր, այնտեղ հովիտներ են, լեռներ, լճեր ու քաղաքներ են, աշխարհի ուրիշ վայրերից պակաս չեն, բայց Հայաստանն այդ չէ, պարոնա°յք: Ես կսկիծով եմ ասում, բայց չկա Հայաստան, պարոնա°յք, կան միայն մարդիկ, որ այս աշխարհում ապրում են որպես իրենց երկրում: Եվ Ամերիկա էլ չկա, պարոնա°յք, Անգլիա էլ չկա, Ֆրանսիա էլ չկա, Իտալիա էլ չկա, միայն մարդկանց երկիրը կա, պարոնա°յք:

Ոտք դրի, ուրեմն, գարջրատուն` բարև տալու ինձ նման մեկին` օտար աշխարհի մեջ մի օտարականի:

-Վա°յ,- ասավ զարմանքի այն շեշտով, որ մեր լեզուն ու խոսքը համակ ուրախություն է դարձնում:- Դո՞ւ:

Եվ այդ ՙդուն՚ ճիշտ ես էի` իմ հագուստը, կոշիկները, իմ գլխարկը ու, թերևս, իմ դեմքի ամբողջ Ամերիկան:

-Ինչպես հոս ինկար:

-Գաղտուկ,- ասացի խանդաղատանքով,- կքալեի: Ո՞րն է քու քաղաքդ, ո՞ւր ծնած ես: (Հայերեն ասում է` որտե՞ղ ես աշխարհ եկել):

-Մուշ,- ասաց:- Ո՞ւր կերթաս, հոս ի±նչ կընես, դուն ամերիկացի ես, քու հագուստդ ամերիկացու է:

Մուշ:

Ես սիրում եմ այդ քաղաքը: Ես կարող եմ սիրել որևէ վայր, որը երբեք չեմ տեսել, վայր, որ այլևս գոյություն չունի, որի բնակիչները սպանված են: Մուշ… քաղաք է, ուր հայրս իր երիտա¬սարդությանը եղել է:

Տե՛ր Աստված, ի¯նչ լավ էր մշեցի այդ թուխ հային հանդիպելը: Դուք անգամ չեք պատկերացնի, որքան լավ է հայի համար հանդիպումը մի ուրիշ հայի` աշխարհի կորած-մոլորած մի անկյունում, այն էլ գարեջրատանը, մի տեղ, ուր մարդիկ խմում են: Մե¯զ ինչ, թե գարեջուրն անհամ է, և մե¯զ ինչ անգամ բռնապետությունները: Դրանք այդպես են ու այդպես էլ պիտի լինեն: Աշխարհում կան բաներ, որ փոխելն անկարելի է:

-Վա¯յ,- ասավ կամաց ու մեղմ ուրախությամբ:- Ու լեզուն կխոսիս, չես մոռցած:

Ու երկու գավաթ տեղական անհամ գարեջուր բերեց:

Եվ հայոց մեր շարժուձևը, որ այնքան բան է ասում, ծնկներին խփելն ու պայթուն ծիծաղը: Եվ կյանքի ու մեծ-մեծ գաղափարների ծաղրը: Եվ հայերեն բառը, նայվածքը, ժպիտը, և այս ամենի միջից զարմանալի հառնումը ցեղի` ուշացած, բայց դարձյալ զորավոր, թեև տարիներ են թավալվել, թեև քաղաքները կործանվել, հայրերը, եղբայրներն ու զավակները սպանվել, վայրերը մոռացվել, երազները փշրվել, և հոգիները ոխից սևացել են:

Կուզենայի աշխարհիս երեսին տեսնել այն ուժը, որ խաթարել կարենար այս ցեղը, հպարտ մարդկանց այս ցեղը, որի պատմությունը պատմված, բոլոր կռիվները մղված ու տանուլ են տրված, որի շինությունները խորտակված, գրքերը չընթերցված ու երգերը լռած են:

Փորձե՛ք կործանել այս ցեղը, ասացե՛ք` դարձյալ 1915 է, ու աշխարհի աչքը` պատերազմի ծխով բռնված: Կործանեցե՛ք Հայաստանը, տեսե՛ք` կկարողանաք: Իրենց տներից քշեցե՛ք անապատ, մի°մոռացեք ձեռքներից խլել ճամփի հացն ու ջրի վերջին ումպը, կրակի՛ տվեք իրենց ու իրենց Աստծու տները: Տեսե՛ք` նրանք դարձյալ պիտի չապրեն: Տեսե՛ք` ցեղը դարձյալ պիտի չհառնի, երբ նրանցից երկուսը քսան տարի հետո հանդիպեն ու ծիծաղեն իրենց մայրենի լեզվով:

Ջանացե°ք, տեսե՛ք` կարողանա՞ք պիտի, շունշանորդինե°ր, նրանց արգելել, որ չծաղրեն ձեր մեծ-մեծ գաղափարները, որ աշխարհում երկու հայ չխոսեն իրար հետ, փորձե՛ք ջնջել նրանց:

5․ Կարդալ և գրավոր վերլուծել։

Վիլիամ Սարոյանի «հայը և հայը» ստեղծագործության սյուժեն շատ պարզ էր։ Գլխավոր կերպարը հանդիպում է մեկ այլ հայի, ում պատահամաբար է տեսնում գարեջրատանը։ Հիմնական միտքը ըստ իս, այն էր, որ ժողովուրդը, ցեղը, երբեք չի կարող վերանալ։ Կարող է վերանալ պետությունը, կարող է վերանալ տունը, այգին, սյունը, բայց արյունը, գենը, ցեղը, բարեկամությունը և պատմությունը միշտ մնում է նույնը։ Հնարավոր է, որ այսօր ամեն ինչ վերջանա, բայց միևնույնն է, նույնքան հնարավոր է, որ 20 տարի անց, երկու հայ, ի վեջո, կհանդիպեն և կշարունակեն խոսել հայրենի լեզվով, հիշելով անցյալը, հիշելով ամենը ինչ կատարվել է։ Չի կարելի վերացրել ցեղը, վերացրել գենը, որը միևնույնն է շարունակելու է հոսել մեկ ալ մարդու մեջ։

Վելվետե շալվարը: Վիլյամ Սարոյան

1․ Կարդալ պատմվածքը։
2․ Բնութագրիր այս պատմվածքի գլխավոր հերոսին։
Գլխավոր հերոսը աղքատ ընտանիքից էր, որը ապրում էր մտահոգությունների մեջ։ Նա շատ սրամիտ էր, բայց միաժամանակ նաև շատ ճեղճ։ Նա ինքն իրեն համոզում էր, որ պետք ուշադրություն չդարձնի շրջապատի կարծիքին, բայց ի վերջո նա ստիպված էր նրանց ուշադրության կենտրոնում լիներ։ Դա բնական երևույթ էր։ Ի վերջո նա հասկացավ, որ միշտ ուշանում է և եկավ իր սկզբնական մտքին, որ բոլորը ընկնելով նյութականի հետևից, մոռանում են գիտականի մասին և սկսեց աշխատել ինքն իր վրա և ի վերջո դառավ այն մարդը, ով դառավ։

Մարդկության մեծամասնությունը, եթե չասենք երբեք, ապա խիստ հազվադեպ է խորհում այն մասին, թե ինչ կարևոր բան է շալվարը: Սովորական մարդը առավոտյան շալվար հագնելիս և երեկոյան այն հանելիս, կամ օրվա որևէ այլ պահի, մի վայրկյան անգամ կանգ չի առնում մտածելու, եթե նույնսիկ այդ մտքերը զվարճանալու համար լինեն միայն, թե ինչ դժբախտ կլիներ ինքը, եթե շալվար չունենար, ինչ խղճուկ տեսք կստանար, եթե ստիպված լիներ մարդկանց առաջ ներկայանալ առանց շալվարի, ինչքան անճոռնի կդառնար նրա շարժուձևը, որքան անհեթեթ՝ յուրաքանչյուր ասած խոսքը, ինչ կատարյալ՝ անուրախ նրա վերաբերմունքը կյանքի նկատմամբ:

Չնայած դրան, երբ ես տասնչորս տարեկան էի, կարդում էի Շոպենհաուեր, Նիցշե և Սպինոզա, աստծուն չէի հավատում ու նույնիսկ արհամարհում էի, թշնամանք ունեի Հիսուս Քրիստոսի ու կաթոլիկ եկեղեցու դեմ ու խելքիս փչել էր, թե փիլիսոփա եմ, այդ տարի ահա իմ և ամենախոր և նմանապես ամենաառօրյա մտքերը ժամանակ առ ժամանակ անդրադառնում էին «մարդ առանց շալվարի խնդրին», և, ինչպես կռահում եք, դրա շուրջ ունեցած մտքերս լինում էին մերթ մռայլ ու տխուր, մերթ էլ ուրախ ու զվարճալի: Եվ ես կարծում եմ, թե փիլիսոփա լինելու ամբողջ հաճույքը հենց այն է, որ կարող ես ճանաչել երևույթի ինչպես մեկ, այնպես էլ մյուս կողմը: Ուրեմն այսպես, մտածում էի ես, եթե մի մարդ ապրում է առանց շալվարի, ապա պետք է, որ նա խղճուկ արարած լինի, և դա, իրոք, այդպես է, մյուս կողմից էլ եթե այս նույն մարդը շալվարով աշխույժ է և բոլորի սիրելին, ապա ամենայն հավանականությամբ, առանց շալվարի էլ նույն աշխույժ ու սիրելին կմնա, դեռ ավելին, այդ վիճակը կհամարի աքանչելի առիթ սրամիտ կատակներ անելու համար: Այսպիսի մարդու գոյությունը բոլորովին էլ անհավանական չէր, ու ես հավատում էի (գոնե կինոնկարներում այդպես է), որ նա չէր շփոթվի, ճիշտ հակառակը՝ կիմանար ինչպես պահել իրեն և ինչը ոնց անել, որպեսզի բոլորին ներշնչի այն պարզ ճշմարտությունը, թե վերջապես շալվարի եղածը մի մեծ բան չէ, և դրա բացակայությունը դեռ չի նշանակում, թե աշխարհի վերջը եկել է կամ քաղաքակրթությունը դրանից կործանվում է:

Ցուրտ օրը։ Վիլյամ Սարոյան

Այս տեքստը մի երկար նամակ էր ոմն Մ․․․-ին որը պետք է կարդար այս նամակը և պատասխաներ, իսկ մինչ այդ օրերը կրկին կտաքանային և կտաքացնեին գրողին։ Գրողը մինչև վերջ անկեղծորեն պատմեց այն ամենը ինչը զգում էր, այն ինչի մասին ուզում էր տեքստ գրել, բայց չհասցրեց, որովեհտև սկսել էր մրսել։ Ամեն իր մի բառը անկեղծ էր և դա զգացվում էր։ Ձմրան ադ ցուրտ օրվա շունչը նույնիսկ ես զգացի, ինչպես և նշել էր Նա, այս տեքստում։

Սիրելի Մ…
Կուզեի իմանաք, որ այսօր շատ ցուրտ է Սան Ֆրանցիսկոյում, և ես սառչում եմ: Այնքան ցուրտ է սենյակս, որ ամեն անգամ պատմվածք սկսելիս, ցուրտն ինձ նեղում է, ու ես վեր պիտի կենամ լիցքային վարժություններ անելու: Ուստի, կարծում եմ, որ մի բան պիտի անել պատմվածք գրողներին տաք պահելու համար: Մեկ-մեկ շատ ցուրտ ժամանակ էլ եմ գրում, բայց մեկ-մեկ էլ՝ ոչ: Շատ լավ եղանակին էլ է նույնը: Չեմ սիրում, երբ օրս առանց պատմվածք է անցնում, և ահա թե ինչու եմ գրում նամակս՝ իմացած եղեք, որ սաստիկ բարկացած եմ եղանակի վրա: Չկարծեք, թե նստած եմ մի սքանչելի ու տաք սենյակում, ինչպես ասում են՝ արևոտ Կալիֆոռնիայում, ու բաներ եմ հորինում ցրտի մասին: Շատ ցուրտ մի սենյակում եմ, արևի նշույլ իսկ չկա ոչ մի տեղ, միակ բանը, որից կարող եմ խոսել, ցուրտն է, քանի որ այսօր ցրտից բացի ոչինչ չկա: Սառչում եմ, ատամներս իրար են գալիս: Կուզեի իմանալ, թե դեմոկրատական կուսակցությունը երբևիցե ինչ է արել մրսող գրողների համար: Մնացած բոլորը ջերմություն ստանում են: Մենք ենք, որ կախյալ պիտի լինենք արևից, իսկ ձմռանն արևն անկախ է: Սա է դրությունս: Ուզում եմ գրել և ի վիճակի չեմ՝ ցրտի պատճառով: Անցյալ տարի, ձմռան մի օր արևը դուրս նայեց, շողերն իմ սենյակը լցվեցին ու ընկան սեղանիս, տաքացնելով սեղանս ու սենյակս, տաքացնելով ինձ: Մի թեթև լիցքային վարժություն արեցի ու սկսեցի պատմվածք գրել: Բայց օրը՝ ձմռան օր, մինչ առաջին պարբերությունը կգրեի, արևն ամպերի տակ մտավ, և ցուրտ սենյակում նստած պատմվածք պիտի գրեի: Այնքան լավ պատմվածք էր, որ թեպետ գիտեի՝ երբեք չի տպվելու, շարունակել է պետք, և ի արդյունք՝ ավարտելիս սառույց կտրեցի: Դեմքս կապտել էր, ձեռք ու ոտք շարժել չէի կարողանում. շատ էի սառել ու փայտացել: Սենյակս լցվել էր մի տուփ «Չեսթերֆիլդի» ծխով, բայց ծուխն էլ էր սառած: Ծխի ամպ էր կանգնած սենյակիս մեջ, բայց, մեկ է, ցուրտ էր: Մի անգամ, գրելիս մտքովս անցավ տաշտի պես բան գտնել ու մեջը կրակ անել: Մտքինս իմ գրքերից մի կես դյուժին վառելն էր, որ տաքանամ ու կարողանամ գրել: Մի հին տաշտ գտա, ներս բերեցի, բայց երբ սկսեցի վառելու գիրք փնտրել, ոչինչ չկարողացա գտնել: Բոլորը հին ու թանկ գրքեր էին: Մոտավորապես հինգ հարյուր գիրք ունեմ, մեծ մասին մի քանի սենթ եմ տվել, բայց երբ նայեցի վառելիք գրքերի վերնագրերին, ոչինչ չկարողացա առանձնացնել: Գերմաներեն մի խոշոր ու ծանր գիրք կար՝ մարդակազմության մասին, լավ կրակ կբռներ, բայց երբ բացեցի ու այդ գեղեցիկ լեզվով մի տող կարդացի՝ «Hüftgelenkbeugemuskeln des Oberschenkels, von denen
der eine breitere» և այլն, ձեռքս չգնաց: Մեծ բան էր պահանջվում ինձնից: Լեզուն չէի հասկանում, ամբողջ գրքից մի բառ չգիտեի, բայց մի տեսակ շատ պերճախոս գիրք էր՝ վառելու համար: Երկու թե երեք տարի առաջ հինգ սենթ էի տվել, վեց ֆունտ կկշռեր, այնպես որ, տեսնում եք, նույնիսկ որպես վառելիք լավ բան էի առել, ու ես
ընդունակ պիտի լինեի պատռել էջերն ու կրակ անել: Այնինչ, ձեռքս չգնաց: Ավելի քան հազար էջանոց գիրք էր, նախատեսել էի էջ առ էջ վառել ու տեսնել յուրաքանչյուր էջի կրակը, բայց հենց պատկերացրեցի այդ ամբողջ տպագրությունը՝ կրակի ճարակ դարձած, և այդ ճշգրիտ լեզուն՝ իմ գրադարանից չքացած, ձեռքս չգնաց, ու մինչև հիմա այդ գիրքն ունեմ: Երբ հոգնում եմ խոշոր գրողներ կարդալուց, այդ գրքին եմ դիմում ու կարդում մի լեզվով, որը չեմ հասկանում՝ «Während der Kindheit ist sie von birnförmiger Gestalt und liegt vorzugsweise in der Bauchhöhle»: Ուղղակի սրբապղծություն է այդպիսի լեզվի հազար էջը վառելու մասին մտածելը: Դեռ չասած, որ չեմ հիշատակել սքանչելի
նկարազարդումները: Հետո սկսեցի ավելի էժանագին ընթերցելիք փնտրել: Դուք էլ գիտեք, որ աշխարհը լիքն է նման գրքերով: Տասից ինը էժանագին, անարժեք, անկենդան բաներ են: էհ, կարծում եմ, որ իմ գրադարանում առնվազն կես դյուժին այդ գրքերից կան, որոնք կարող էի վառել, տաքանալ ու պատմվածքս գրել: Այնպես որ վեց գիրք ընտրեցի, որոնք իրար հետ նույնքան էին կշռում, ինչքան գերմաներեն մարդակազմության գիրքը: Առաջինը «Թոմ Բրաունը Օքսֆորդում: Դպրոցական տարիների շարունակություն»-ն էր: Երկու մասը՝ մի գրքով: Առաջին մասը 378 էջ էր, երկրորդը՝ 430, այս ամենից մի թեթև կրակ կլիներ ու բավական ժամանակ կվառեր, բայց չէի կարդացել ու ինձ թվում էր, թե իրավունք չունեմ չկարդացած բանը վառել: Պետք է որ էժանագին արձակ լիներ, հենց վառելու արժանի, բայց ձեռքս չգնաց: Կարդացի. «Զանգակատունը երերում ու թնդում էր, երբ համաղողանջը՝ մերթ ուրախ, մերթ չարախինդ կամ լալահառաչ, դուրս էր հորդում նեղլիկ պատուհաններից դեպի հարավ-արևմտյան քամու գիրկը, որ պար էր բռնել էնգելբեռնի եկեղեցու հնամենի, մոխրագույն գմբեթի շուրջը»: Է, հոյակապ արջակ չէ, բայց մյուս կողմից այնքան էլ վատ չէ: Այնպես որ գիրքը դրեցի տեղը: Հաջորդը «Ինես: Պատմություն Ալամոյի» գիրքն էր՝ նվիրված Տեքսանի հայրենասերներին:

Կիրակնօրյա ընթերցանություն Առաջին օրը դպրոցում Վ. Ս.

Առաջին օրը դպրոցում: Վիլյամ Սարոյան

Ջիմ անունով մի փոքրիկ տղա, բժիշկ Լուի Դևիի անդրանիկ ու միակ որդին, առաջին անգամ դպրոց գնաց: Նրա հայրը ֆրանսիացի էր, քառասնամյա թիկնեղ մի տղամարդ, որի պատանեկության տարիներն անցել էին աղքատության, ձախորդությունների ու փառամոլ երազանքների մեջ: Ջիմի մայրը մեռել էր տղայի ծնվելու ժամանակ, և միակ կինը, որին մտերիմ էր, շվեդուհի Էմին էր՝ իրենց տնտեսուհին:

Հենց նա էլ Ջիմին տոնական զգեստ հագցրեց ու տարավ դպրոց: Ջիմը սիրում էր Էմիին, բայց դադարեց սիրելուց, որովհետև նա իրեն դպրոց էր տանում: Ջիմն այդպես էլ ասաց նրան: Ամբողջ ճանապարհին նա այդ էր կրկնում:

— Ես քեզ չեմ սիրում,- ասում էր նա,- էլ չեմ սիրում քեզ:

— Իսկ ես քեզ սիրում եմ,- պատասխանում էր տնտեսուհին:

— Բա էլ ինչո՞ւ ես ինձ դպրոց տանում:

Հնաոճ սիրավեպ սիրային ոտնավորներով ու այլևայլ բաներով առ.

1. Ոտնավոր-արագավազ, Շինծու-ոչ իրական, սֆաթ-տեսք, քրքջալ-չարախնդալ, հիմնավոր-լավ ամուր, ակնարկ-աչքով արած նշան, ճողոպրել-փախչել, փուք-քամի, զեկույց-հաղորդում, հրապուրիչ-գրավիչ, խոպոպ-մազափունջ, միանգամայն-լիովին, խենդություն-խելագարություն, անպատկառ-անամոթ:
2. Միսս Դաֆնիի կողմից՝

Մի տղա կար դասարանում շատ անկարգ էր: Նրա անունը Վիլյամ էր: Մի օր նա արդեն չափերից անցել էր: Մտնում եմ դասարան և տեսնում գրատախտակի վրա գրված ոտանավոր: Ոտանավորում գրված էր, որ ես սիրում եմ Միստր Դերրինգրիին և նաև, որ ես տգեղ եմ: Ես շատ էի զայրացել և միանգամից հասկացա, որ այդ ոտանավորի հեղինակը Վիլյամն է: Երբ նրան մոտեցա նա միանգամից հակաճառվեց և ասաց, որ ինքը չի այդ ոտանավորի հեղինակը: Արդեն շատ էի զայրացել այդ պատճառով անցել էի պատժելուն: Դրանից հետո Վիլյամին ուղղարկեցի տնօրենի մոտ: Այդքանից հետո գրեցի մի նամակ, որտեղ ամեն ինչ ինչի մասին գրված էր: Տվեցի այդ նամակը աշակերտներից մեկին և ուղղարկեցի տնօրենի մոտ: Հաջորդ օրը, երբ եկա դպրոց նորից գրատախտակին գրված էր ոտանավոր: Ես շատ էի կատաղել և նորից համոզվեցի, որ այս ամենի հեղինակը Վիլյամն է: Ես տեղիցս վերկացա և մոտեցա նրան: Իսկ այդքանից հետո արդեն պարզ է, թե ինչ եմ ես արել: Հետո ուղղարկեցի Վիլյամին և մի գրի տնօրենի մոտ: Ահագին ժամանակ անցավ և ես արդեն կատաղեցի: Գնացի տեսնելու, թե որտեղ է կորել այս անպետք տղան: Երբ մտա տնօրենի սենյակ շատ էի զարմացած:  Տնօրենը տղային պատժելու փոխարեն, պատժում էր աթոռին, իսկ աթոռի տեղը տղան էր ճչում: Ճիշտն ասաց ես էլ մի փոքր զգացմունք ունեի տնօրենի հանդեպ, բայց այդքանը տեսնելուց հետո այլևս ուշադրություն նրան չդարձրեցի: Ամառը ես դուրս եկա այդ դպրոցից և գնացի ավելի հավաքված դպրոց: Իսկ տնօրենին ժամանակի ընթացքում մոռացա:

Միստր Դերրինգրի կողմից՝

Ես գիտեի, որ մեր դպրոցում կա մի ավազակ, որը անհնդատ գալիս է իմ մոտ պատժվելու: Մի օր նա գալսի է իմ մոտ, իսկ դրանից հետո գալիս է մի երեխա ձեռքին նամակ և փոխանցում ինձ: Ես կարդում եմ նամակը և ջղայնանում: Այնտեղ գրված է մի ոտանավոր, որտեղ ասվում է, որ միսս Դաֆնին ինձ է սիրահարված և որ նա շատ տգեղ կին է: Ես չեմ դիմանում, հարց ու փորձ եմ անում տղային, իսկ դրանից հետո պատժում նրան: Երկրորդ օրը նա նույն պես գալիս է և ձեռքին նամակով: Ես նամակը կարդում եմ և իմանում, որ այդ Վիլյամը նորից ոտանավոր է գրել: Ես ասացի, որ պետք է նրան անպայման պատժեմ, բայց նա ինձ համոզեցրեց, որ ինքը մեղավոր չէ: Ես նրան բաց թողեցի, բայց հետո հիշեցի, որ մարդիկ ի՞նչ  կմտածեն, եթե ձայներ չլսվի: Ես նրան հետ կանչեցի և ասացի, որ երբ ես աթոռին խփեմ, դու բարձր ճչա: Այդպես էլ արեցինք՝ նա գոռում էր, ես խփում էի: Այդ պահին ներս է մտնում միսս Դաֆնին և զարմացած նայում, թե մենք ինչով ենք զբաղված: Տղան նրան ավելի շուտ է նկատում: Երբ ես էլ նրան նկատեցի նա թողեց ու գնաց: Ճիշտն ասած ես էլ նրա հանդեպ անտարբեր չէի: Տղան ինձ խորհուրդներ տվեց բարիշելու նրա հետ, բայց ես շատ էի ամանչում: Այդպես միսս Դաֆնին գնաց մեր դպրոցից, իսկ ես այսպես էլ ամանչկոտ մնացի:

3.Ի տարբերություն այս տեքստի մեջի դասերին մենք կիսվում ենք մեր կարծիքով, ուսուցչուհիները մեզ չեն պատժում, իսկ տնօրենը շատ բարի մարդ է: Մենք շատ հազվագյուտ ենք օգտվում գրատախտակից: Ավելի հաճախ օգտվում ենք էլեկտրոնային գրատախտակից: Մեր դպրոցի երեխաները չեն կարող գրատախտակին այդպիսի բաներ գրել իրար մասին, որովհետև բոլորս իրար հարգում ենք: Միակ բանը, որ նման էր այդ տեքստի դասերի, դա այն էր, որ մենք էլ ենք կատակում, եթե ինչ-որ հետաքրքիր բան է տեղի ունենում, բայց չափից չենք անցնում:

Վ. Սարոյան Հինգ հասուն տանձ համառոտագրում

Եթե ծերուկ Պարոն Փոլարդը դեռևս ողջ է, ես այս պատմությունը գրում եմ նրա համար, որպեսզի նա կարդա և հասկանա, թե ես ինչու եմ կերել այդ տանձերը: Ես առժանի չէի մտրակահարության: 

Հինգ հասուն տանձերը: Վիլյամ Սարոյան

Եթե ծերուկ Փոլարդը դեռեւս ողջ է, հուսով եմ, որ կկարդա սա, քանի որ կուզենայի, որ իմանա, որ ես գող չեմ եւ երբեք չեմ եղել: Փոխանակ որեւէ սուտ մոգոնելու (ինչը որ կարող էի անել), ճշմարտությունն ասացի ու մտրակվեցի: Ձաղկվելը հոգ չէ, քանի որ նախակրթարանում հաճախ էի մտրակահարվում: Սա դաստիարակությանս մասն էր կազմում: Երբեմն արժանի էի, երբեմն`ոչ: Պարոն Փոլարդի մտրակահարմանն արժանի չէի եւ հուսով եմ, որ նա կկարդա սա, եւ իրեն պիտի ասեմ, թե ինչու: Այդ օրն ի վիճակի չէի իրեն ասելու, քանզի չգիտեի, թե իմացածս ինչպես բացատրեի, ուրախ եմ, որ չեմ մոռացել, որովհետեւ հույժ կարեւոր է:

Գարնանային տանձերի մասին էր:

Վիլյամ Սարոյան

1911 թվականին երեսունյոթամյա Արմենակ Սարոյանը մահանում է և Սարոյանը եղբոր՝ Հենրիի և քույրեր՝ Զաբելի ու Կոզեթի հետ միասին տեղափոխվում է որբանոց։ Երբ մայրը պետք է երեքամյա Վիլյամին թողներ որբանոցում, նա Coon Jiger անունով մի տիկնիկ է նվիրում, որը Սարոյանի հիշողության մեջ միշտ պահպանվում է։ Սարոյանը հետագայում նշել է, որ այդ տիկնիկով կարծես մայրը ցանկանում էր փարատել իր բացակայությունը։ Այդ տիկնիկի կերպարն արտացոլվել է նաև նրա ստեղծագործություններում։

1922 թվականին, երբ մայրը նրան է հանձնում հոր թղթերի ու տետրերի մի կապոց, տասնչորսամյա Վիլյամն իմանում է, որ իր հայրը բանաստեղծ է եղել, բանաստեղծություններ ու պոեմներ է գրել «հին հայրենիքի» լեզվով։ Սա օգնում է Վիլյամ Սարոյանին կողմնորոշվել իր սեփական ապագայի հարցում։