Ճնշումը հեղուկներում, գազերում, պինդ մարմիններում

Ուժի ազդեցության արդյունքը կախված է ոչ միայն դրա մոդուլից, ուղությունից, կիռարման կետից, այլև այննմակերևույթի մակերեսից, որին ուղղահայաց ուժը։ Այն մեծությունը, որը հավասար է մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը այդ մակերևույթի մակերեսին կոչվում է ճնշում։

Ճնշում = ուժ/մակերես → p = F/S

F-մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժը

p-ճնշում

S-մակերևույթի մակերեսը

Եթե ունենք երկու պինդ մարմիններ որոնց մակերեսները S1, S2 են, ազդող ուժերը F1, F2 են, երբ՝

I դեպք

S1=S2, F1>F2, այդ դեպքում p1>p2:

II դեպք

S1>S2, F1=F2, այդ դեպքում p1>p2:

Ճնշման միավորը 1Պասկալն է ի պատիվ ֆրանսիացի գիտնակի Բլեզ Պասկալի։ Որեպես ճնշման միավոր ընդունում են այն ճնշումը, որը գործադրում է 1Ն ուժը 1մ² մակերեսով մակերևույթի վրա՝այդ մակերևույթին ուղղահայաց ազդելով

1Պա=1 Ն/մ²

Ուժ․ Ձգողության երևույթ․ Ծանրության ուժ․Առաձգականության ուժ․ Մարմնի կշիռ

Տարբերակ 1

I. Մարմնի կշիռ կոչվում է այն ուժը, որով երկիրը ձգում է մարմնին

II. Ծանրության ուժ կոչվում է այն ուժը, որով մարմինը (Երկրի ձգողականության հետևանքով) ազդում է հենարանի կամ կախոցի վրա։

III. Առաձգականության ուժ կոչվում է այն ուժը, որով դեֆորմացված մարմինը ազդում է իրեն դեֆորմացնող մարմնի վրա։

IV․ Ո՞ր ուժն է տիեզերանավին պահում ուղեծրի վրա։

Պատ․՝ ծանրության ուժը․ տարբերակ 1

V. Եթե արժվող մարմնի վրա մեկ այլ մարմին չի ազդում, նրա արագությունը․

Պատ․՝չի փոխվում․ տարբերակ 3

Խտության որոշում…

Մարմինների փոխազդեցությունը. Մարմնի զանգված. Զանգվածի միավորներ

Գ.Մխիթարյանի <<Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ. մաս I>>

էջ`25

Տարբերակ 1

I. Մարմնի շարժման արագությունը  փոփոխվում է քանի դեռ նրա վրա ազդում են այլ մարմիններ:

Պատ.`2 

II. Որ դեպքում Ա սայլակը կսկսի շարժվել եթե այրենք թելը:

Պատ.`2. նկարում պատկերված 1 և 3 վիճակներում:

III.

IV. Քանի կիլոգրամ է պարունակում 2.5 տոննամ.

Պատ.`5. 2500կգ

V. Քանի գրամ է 0,025կգ-ը.

Պատ.`2. 0,25գ

VI. Արտահայտեք 250գրամը կիլոգրամներով.

Պատ.`2. 0,25կգ

Մեխանիկական շարժում

Գիրք`Վ. Ի. Լուկաշիկ. էջ`17-18

113. V=36կմ/ժ
Այդ արագությունը արտահայտել մ/վ-ով:

Լուծում
36կմ/ժ=36000մ/ժ=36000մ/3600վ=10մ/վ

Պատ.`10մ/վ

114. V1=7,9կմ/վ
V2=11,2կմ/վ
V3=16,7կմ/վ
Այդ արագությունները արտահայտել մ/վ-ով և կմ/ժ-ով:

115. S=2700կմ=2700000մ              V=S/t=2700000մ/3600վ=750մ/վ
t=1ժ=3600վ
V1(մ/վ)=?
V2=715մ/վ
Համեմատել V1-ը V2-ի հետ:

Պատ.`V1>V2

116. V1=15մ/վ
V2=72կմ/ժ=72000մ/3600վ=20մ/վ
Համեմատել արագությունները:

Պատ.`V1<V2

117. t=5ժ 30ր=330ր                 V=S/t=99000մ/330ր=300մ/ր
S=99կմ=99000մ
միջ.V=?

Պատ.`300մ/ր

118. S=20կմ               V=S/t=20կմ/3ժ=≈6,6կմ/ժ
t=3ժ
միջ. V=?

Պատ.`≈6,6կմ/ժ

119. S1, S2, S3, S4=20կմ=20000մ             V1=s/t=20000մ/18000վ=≈1,1մ/վ
t1=5ժ=18000վ                                             V2=s/t=20000մ/7200վ=≈2,7մ/վ
t2=2ժ=7200վ                                               V3=s/t=20000մ/1320վ=≈15,1մ/վ
t3=22ր=1320վ                                             V4=s/t=20000մ/75վ=266,6մ/վ
t4=1,4ր=75վ
V1, V2, V3, V4=?

Իներցիա. Իներցիան կենցաղում և տեխնիկայում

Գ. Մխիթարյան; մաս 1

Էջ`25

Տարբերակ 1

I. Կարող է մարմինը այլ մարմինների ազդեցության բացակայության դեպքում սկսել շարժվել:

Կարող է:

Պատ.`1

II. Կարող է մարմինը այլ մարմինների ազդեցության բացակայության դեպքում շարժվել հավասարաչափ:

Չի կարող:

Պատ.`2

III. Կարող է մարմինը այլ մարմինների ազդեցության բացակայության դեպքում սմեծացնել կամ փոքրացնել իր արագությունը:

Մարդիկ և կենդանիները կարող են:

Պատ.` 3

IV. մարմնի արագությւոնը պահպանելու երևույթը, երբ նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում, կոչվում է իներցիա:

Պատ.`2

V. Որ ուղղությամբ կընկնի շարժվող տրամվայից ցատկող մարդը:

Տրամվայի շարժման ուղղությամբ:

Պատ.`1

Տարբերակ 2

I. Եթե մարմնի վրա այլ մարմիններ չեն ազդում, նա գտնվում է դադարի վիճակում կամ շարժվում է ուղղագիծ և հավասարաչափ:

Պատ.`4

II. Եթե մարմնի վրա ազդում են այլ մարմիններ, ապա նրա արագությունը մեծանում է կամ փոքրանում:

Պատ.`3

III. Մարմինը գտնվում է շարման մեջ, և նրա վրա ազդում են այլ մարմիններ: Ինչ տեղի կունենա մարմնի հետ, եթե նրա վրա այլ մարմինների ազդեցությունները վերանան: Ինչպես նա կշարժվի:

Մարմնի արագությունը կսկսի փոքրանալ:

Պատ.`3

IV. Ինչպես է կոչվում մարմնի`իր արագությունը պահպանելու երևույթը, երբ նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում:

Իներցիա

Պատ.`2

V. Մայրուղով հարավից դեպի հյուսիս շարժվող ավտոբուսը կտրուկ թեքվեց դեպի արևելք: Այդ ընթացքում որ ուղղությամբ կշարժվեն ավտոբուսում գտնվող ուղևորները:

Դեպի արևմուտք

Պատ.`3

Հավասարաչափ շարժման արագություն. Արագության միավորը. Միջին արագություն

Գ. Մխիթարյան; մաս 1

Էջ`19

Տարբերակ 1

I. Հավասարաչափ շարժման արագութթյունը անվանում են այն մեծությունը, որը թվապես հավասար է միավոր ժամանակում մարմնի անցած ճանապարհին:

Պատ.`3

II. S=900մ                    V=s/t=900մ:15ր=60մ/ր
t=15ր=960վ
V միջ.(մ/վ)=?

Պատ.`1

III. V=108000կմ/ժ
Արագությունը արտահայտել մ/վ-ով:

Լուծում
108000կմ/ժ=108000000մ/ժ=108000000մ/3600վ=30000մ/վ

Պատ.`1

IV. t=1ժ=3600վ                               V=s/t=33500մ:3600վ=≈9,3մ/վ
S=33,5կմ=33500մ
≈V(մ/վ)=?

Պատ.`4

V.

t1=70վ                                       V1=S1/t1=1000մ/70վ=15մ/վ
S1=1կմ=1000մ
t2=80վ                                         V2=S2/t2=1000մ/80վ=15մ/վ
S2=1կմ=1000մ
t3=50վ                                           V3=S3/t3=1000մ/50վ=15մ/վ
S3=1կմ=1000մ

V1(մ/վ); V2(մ/վ); V3(մ/վ)=?

Պատ.`4

Տարբերակ 2

I. Ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման ժամանակ մարմնի արագությունը ցույց է տալիս ինչ ճանապարհ է անցել մարմինը միավոր ժամանակում:

Պատ.`2

II. t=10ր=600վ                           V=S/t=3000մ:600վ=5մ/վ
S=3կմ=3000մ
V(մ/վ)=?

Պատ.`2

III. V=41760կմ/ժ
Արտահայտեք այդ արագությունը մ/վ-ով:

Լուծում
41760կմ/ժ=41760000մ/ժ=41760000մ/3600վ=11600մ/վ

Պատ.`3

IV. S=860մ                               V=S/t=860մ/210վ=≈4,1
t=3,5ր=210վ
≈V(մ/վ)=?

Պատ.`1

V. t1=10ր=600վ                          V1=S1/t1=2400մ:600վ=4մ/վ
S1=2400մ
t2=1ր=60վ                                  V2=S2/t2=900մ:60վ=15մ/վ
S2=900մ
t3=4ր=240վ                                V3=S3/t3=1200մ:240վ=5մ/վ
S3=1200մ

V1(մ/վ); V2(մ/վ); V3(մ/վ)=?

Պատ.`

Տարբերակ 3

I. Որպես արագության միավոր ընդունում են այն հավասարաչափ շարժման արագությունը, որի դեպքում մարմինը 1վ-ում անցնում է 1մ ճանապարհ:

Պատ.`2

II. Երբ խոսում են անհավասարաչափ շարժման մասին, ինչ արագություն են նկատի ունենում միջին արագությունը:

Պատ.`3

III. V=61200կմ/ժ
Այդ արագությւոնը արտահայտեք մ/վ:

Լուծում
61200կմ/ժ=61200000մ/ժ=61200000մ/3600վ=17000մ/վ

Պատ.`17000մ/վ

IV. t=10ր=600վ                       V=S/t=15000մ:600վ=25մ/վ
S=15կմ=15000մ
V(մ/վ)=?

Պատ.`3

V. t1=10ր=600վ                          V1=S1/t1=1000մ/600վ=15մ/վ
S1=1կմ=1000մ
t2=11ր=660վ                              V2=S2/t2=1000մ/660վ=15մ/վ
S2=1կմ=1000մ
t3=12ր, 20վ=740վ                      V3=S3/t3=1000մ/740վ=15մ/վ
S3=1կմ=1000մ

V1(մ/վ); V2(մ/վ); V3(մ/վ)=?

Պատ.`5

Տարբերակ 4

I. Անվանեք արագության միավորները.

1սմ/վ, 1մ/վ, 1կմ/ժ

Պատ.`3

II. t=5ր=300վ                       V=S/t=1200մ:300վ=4մ/վ
S=1200մ
V(մ/վ)=?

Պատ.`4

III. V=2520կմ/ժ
Արտահայտեք արտահայտությունը մ/վ-ով:

Լուծում
2520կմ/ժ=2520000մ/ժ=2520000մ/3600վ=700մ/վ

Պատ.`700մ/վ

IV. t=3ժ=10800վ                        V=S/t=54000մ:10800վ=5մ/վ
S=54կմ=54000մ
V(մ/վ)=?

Պատ.`2

V. t1=1ր=60վ                          V1=S1/t1=100մ:60վ=4մ/վ
S1=100մ
t2=1ր=60վ                             V2=S2/t2=90մ:60վ=15մ/վ
S2=90մ
t3=1ր=60վ                             V3=S3/t3=80մ:60վ=5մ/վ
S3=80մ

V1(մ/վ); V2(մ/վ); V3(մ/վ)=?

Պատ.`5

Շարժման ճանապարհի և ժամանակի հաշվարկը

Գ. Մխիթարյան; մաս 1

Էջ`22

Տարբերակ 1

I. S=250մ                                  t=s/v=250մ/ 5մ/վ=50վ

V=5մ/վ

t (վ)-?

Պատ.`3

II. t=15վ                                 S=t·v=15վ·4մ/վ=60մ
V=4մ/վ
S(մ)=?

Պատ.`4

III. t=1,5ժ                               S=Vt=60կմ/ժ·1,5ժ=90կմ
V=60կմ/ժ
S(կմ)=?

Պատ.`3

IV. t=5վ                                  S=Vt=34մ/վ·5վ=170մ
V=0,34կմ/վ=34մ/վ
S(մ)=?

Պատ.`1

V. S=43200կմ=43200000մ             t=s:v=43200000մ:8000մ/վ=5400վ
V=8000մ/վ
t(վ)=?

Պատ.`3

Տարբերակ 2

I. V=200մ/վ                          t=s/v=3000մ:200մ/վ=15վ
S=3000մ
t(վ)=?

Պատ.`2

II. V=80կմ/ժ                         S=Vt=80կմ/ժ·4ժ=320կմ
t=4ժ
S(կմ)=?

Պատ.`3

III. V=90կմ/ժ=90000մ/3600վ=25մ/վ           S=Vt=25մ/վ·40վ=1000մ
t=40վ
S(մ)=?

Պատ.`4

IV. t=2,5ժ=9000վ                           S=Vt=20մ/վ·9000վ=180000մ=180կմ
V=20մ/վ
S(կմ)=?

Պատ.`

V. V=0,095մ/վ                               t=s/v=200մ:0,095մ/վ=≈2105վ=≈35ր
S=200մ
t(ր)=?

Պատ.`2

Տարբերակ 3

I. V=50կմ/ժ                                  S=Vt=50կմ/ժ·3ժ=150կմ
t=3ժ
S(կմ)=?

Պատ.`3

II. S=600մ                                    t=s/v=600մ:12մ/վ=50վ
V=12մ/վ
t(վ)=?

Պատ.`50վ

III. t=80վ                                                    S=Vt=200մ/վ·80վ=16000մ
V=720կմ/ժ=720000մ/3600վ=200մ/վ
S(մ)=?

Պատ.`4

IV. V=3մ/վ                                 S=Vt=3մ/վ·1800վ=5400մ
t=30ր=1800վ
S(մ)=?

Պատ.`2

V. S=150.000.000.000.000կմ              t=S/V=150.000.000.000.000մ:300.000.000մ/վ=500000վ
V=300.000.000մ/վ
t=?

Պատ.`

Տարբերակ 4

I. Եթե մարմինը շարժվում է անհավասարաչափ, ապա, որպեսզի որոշենք նրա միջին արագությունը, պետք է մարմնի անցած ճանապարհը բաժանել շարժման ժամանակին:

II. Եթե մարմինը շարժվում է անհավասարաչափ, ապա, որպեսզի որոշենք նրա անցած ճանապարհ, պետք է միջին արագությունը բազմապատկել շարժման ժամանակով:

III. Եթե մարմինը շարժվում է անհավասարաչափ, ապա, որպեսզի որոշենք նրա անցած ճանապարհ պետք է միջին արագությունը բազմապատկել շարժման ժամանակով:

IV. V=1000մ/վ                      S=Vt=1000մ/վ·900վ=900000մ=900կմ
t=15ր=900վ
S(կմ)=?

Պատ.`4

V. S=600կմ=600.000մ                           t=s/v=600.000մ:300.000.000մ/վ=0,2վ
V=300.000.000մ/վ
t(վ)=?

Պատ.`2

Մեխանիկական շարժում. Հավասարաչափ և անհավասարաչափ շարժում

Տարբերակ 1

I. Ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունը մեկ այլ մարմնի նկատմամբ անվանում են մեխանիկական շարժում; Պատ.`3

II. Այն շարժումը, որի դեպքում մարմինը շարժվում է այնպես, որ նրա հետագիծը ուղիղ գիծ է: Պատ.`3

III. Շարժվող գնացքի վագոնում նստած ոււղևորը որ մարմինների նկատմամբ է գտնվում դադարի վիճակում: Պատ.`վագոնի, 3

IV. t1=0,5ժ=30ր                               V1=S1/t1=60կմ/30ր=2կմ/ր
S1=60կմ
t2=15ր                                         V2=S2/t2=30կմ/15ր=2կմ/ր
S2=30կմ
t3=1ր                                           V3=S3/t3=2կմ/1ր=2կմ/ր
S3=2կմ

V1; V2; V3=?

Պատ.`2`հավասարաչափ

Տարբերակ 2

I. Այն գիծը, որը մարմինը գծում է իր շարժման ընթացքում, անվանում են հետագիծ:

Պատ.`2

II. Մարմնի անցած ճանապարհ կոչվում է հետագծի այն հատվածի երկարությւոնը, որը մարմնը անցնում է որոշակի ժամանակամիջոցում:

Պատ.`2

III. Շարժվող գնացքի վագոնում սեղանի վրա դրված խնձորը տեղափոխվում է վագոնում քայլող ուղևորի նկատմամբ:

Պատ.`1

IV. Թվարկված շարժումներից, որն է հավասարաչափ`

Երկրի շարժումը իր ռանցքի շուրջը:

Պատ.`4

Տարբերակ 3

I. Այն գծի երկարությունը, որը մարմինը անցնում է որոշ ժամանակամիջոցի ընթացքում, անվանում են անցած ճանապարհ:

Պատ.`1

II. Ինչ է մեծանիկական շարժումը.

Մարմնի դիրքի փոփոխությունը այլ մարմինների նկատմամբ:

Պատ.`2

III. Հեծանիվը իջնում է բլրից: Նրա որ մասերն են կմախքի նկատմամբ գտնվում շարժման մեջ:

Շղթան ոտնակների պտտման դեպքում:

Պատ.`4

IV.

Պատ.` 1

Տարբերակ 4

I. Այն շարժումը, որի ընթացքումմարմինը ցանկացած հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է հավասար ճանապարհներ, անվանում են Հավասարաչափ շարժում:

Պատ.`2

II. Ինչպես է կոչվում այն գիծը, որի մարմինը գծում է իր շարժման ընթացքում:

Հետագիծ

Պատ.`3

III. Որ մարմինները կամ նրանց մասերն են գտնվում դադարի վիճակում Երկրի նկատմամբ:

Շենքի հիմքը

Պատ.`4

IV. Բերված շարժումներից որոնք են անհավասարաչափ:

Ձեռքից ընկած գնդակի շարժումը:

Պատ.`2

Երկարության հիմնական միավորը

Որպես երկարության չափման հիմնական միավոր ընդունված է 1մ.(մետր): Այն իրենից ներկայացնում է երկու տարբեր մետաղների`պլատինի և իրիդիումի համաձուլվածքից պատրաստված, հատուկ ձև ունեցող մի ձող: Ձողի լայնքով իրարից որոշակի հեռավորության վրա երկու ծազ են արել և պայմանավորվել են այդ խազերի միջև եղած հեռավորությունը ընդունել որպես երկարության չափանմուշ /անվանել են 1 մետր կամ կրճատ`1մ/ Չափանմուշը պահվում է Ֆրասիայի Սևև քաղաքում`Չափերի և Կշիռների Միջազգային Բյուրոյում: Բոլոր պետությունները ստացել են այդ միակ և ընդհանուր չափանմուշի պատճեները, որոնց հետ համեմատելով էլ պատրաստվում են այն բազմապիսի մետրերը, որ մենք օգտագործում ենք չափումներ կատարելիս: Այն երկարության միավորներ են մեկ մետրիբազմակի և մասնակի:

Երկարույթան մասնակի միավորներն են`1 դեցիմետր, 1սանտիմետր, 1միլիմետր, 1 միկրոմետր/ մկմ/, 1 նանոմետր/նմ/, 1 անգստրեմ /Ա/:

1 կմ, որը հավասար է 1000 մետրի բազմակի միավորներ է: